Daan Roosegaarde

Daan Roosegaarde is een Nederlandse kunstenaar, innovator, designer. Hij kwam maandag 29 februari op de Phillipe De Woot awards zijn visie en manier van innoveren uiteenzetten. 

Beginnen deed Daan Rosengaarde met de opmerking dat de focus te vaak op één punt lag: de technologie, of het economische aspect en dat op die manier het geheel onthechte van de gebruiker en de omgeving. Om dit te illustreren toonde hij vervolgens een filmpje van mensen in Azië die voor de eerste keer een roltrap gebruikten. Het probleem was dat het een te grote stap was van die mensen en dat de mensen onthecht werden van hun omgeving. Je moeten vertrekken vanuit de situatie waarin mensen nu zijn.  Met dat voorbeeld in het achterhoofd, refereerde hij naar het principe van Raymond Loewy naar wat hij streeft in zijn werk.  MAYA: Most Advanced Yet Acceptable. Het gaat om het vinden van de juiste balans tussen poëzie en technologie. Hij probeerde zijn visie duidelijk over te brengen door tekst en uitleg te geven bij een aantal projecten.

Het eerste project was Lotus 7.0. De vraag kwam van de 17^e eeuwse Sainte Marie Madeleine kerk in Lille om het bezoekers aantal te verhogen nadat ze was opgelapt. Kerken zijn op de dag van vandaag ‘disconected from reality’. Ze kosten bakken geld om ze te restoreren en conserveren, maar niemand bezoekt ze nog.

Rond die periode kwam Daan Roosengaarde in contact met een folie dat zich een andere vorm aannam als het in contact kwam met (lichaams)warmte. De studio ontwikkelde een lotusbloem waarin zich een lamp bevindt. Als je rond de lotus wandelt in de donkere kerk dan volgt de het licht waar je wandelt omdat de folies openen daar waar jij passeert. Het geheel creëert dus een interactief spel van licht en schaduw waarbij de installatie de kerk onthult als je er langs loopt.

De tweede case die hij besprak was de Smart Hightway. Als het innovativiteit in de mobliliteit gaat, bespreekt men vooral hoe de auto van de toekomst er zou gaan uitzien. Miljarden euro’s zijn er al in geïnvesteerd. Het wegennetwerk komt zelden ter sprake. Infrastructuur is iets wat zo goedmogelijk moet worden gedaan. Daan Roosegaarde bracht hierin verandering door waarde toe te voegen aan de weg, en niet te focussen op de kost. Hoe kunnen we wegen energie-neutraal maken, of veiliger, of intelligenter. Samen met wegenbouwer Heijmans werkten hij en zijn team een 20-tal ideeën uit over hoe de weg van de toekomst er zou kunnen uitzien. Eén van de ideeën was om een coating aan te brengen die zichzelf oplaad doorheen de dag en dan het opgeslagen licht uitzendt doorheen de nacht. Het was opvallend hoe de oude, vastgeroeste conservatieve industrie van wegenbouw openbloeit door ideeën als deze.

Een bepaald soort coating laadt zich gedurende de dag op
om dan 's nachts het licht terug uit te zenden. 

Verf die pas zichtbaar wordt bij bepaalde temperaturen
zou ons kunnen zeggen hoe veradelijk de baan erbij ligt.

De technologie herbruikte hij toen het Van Goghfoundation en de burgemeester van het geboorteplaats van Van Gogh vroegen hoe ze de kunstenaar op één of andere manier meer tot leven kunnen laten wekken. Elk jaar komen er honderden toeristen, maar in die gemeente zelf is er niets meer van hem te zien. Geïnspireerd op de sterrenwacht van Van Gogh legden ze een fietspad met die lichtgevende coating. Op die manier bracht hij de cultuur tot leven. Het bracht een massa in beweging en nooit was er zoveel media-aandacht geweest bij de aanleg van een fietspad.

Sterrennacht door Vincent Van Gogh

Het fietspad geïnspireerd op het werk van Van Gogh

Het is niet gemakkelijk om de juiste mensen overtuigd te krijgen, zegt Daan Roosengaarde. Volgens hem moet je 80% bullshit bedwingen om 20% schoonheid te krijgen. Mensen zeggen dat ze willen innoveren, maar als het puntje bij paaltje komt willen ze het op de oude manier doen. Voor elk nieuw idee kwamen mensen met 10.000 redenen af om het niet te doen. “Ja, maar…” was een respons dat hij te vaak tegenkwam. Zo vaak dat hij de ‘Ja, maar’-stoel ontwierp. Het is een stoel die bij het horen van de twee creativiteits-dodende woorden een korte, maar stevige elektrische stroom om de edele delen zet. “En het werkt”, voegde hij er met een knipoog aan toe.

De 'Ja, maar.'-stoel 

Je moet je als innoverend individu je constant afvragen waarom de wereld is, zoals ze is. Je mag niet alleen wachten op klanten of opdrachtgevers. Je moet zelf initiatief nemen. Het duurt een tijd vooraleer verandering wordt aanvaard. Het helpt als je botttom-up werkt. Door een plaats of moment te creëren waar mensen anders gaan waarnemen, voelen, zien, ruiken of over bepaalde zaken nadenken, kun je houdingen en gedrag gaan veranderen. De overheid moet niet langer zijn burgers overtuigen, maar de burger overtuigt de rest van z’n bevolking en z’n overheid.

De Smog Free Tower

Een voorbeeld hiervan was het Smog Free project. Op een dag keek hij in Peking vanuit z’n hotelkamer en kon door de smog amper een hand voor z’n zicht zien. De Chinese overheid weet dat en investeert miljarden dollars om het probleem te verhelpen.

Rotterdam kent het probleem ook, alleen in mindere mate. Daar ontwikkelden ze ’s werelds grootste stofzuiger. De lokale overheid van China stond eerst niet te springen om het ook in hun steden te plaatsen omdat volgens hen mensen dan weten dat we vervuild zijn. Daan Roosegaarde had als repliek dat de mensen sowieso al niet het idee hadden dat China de meest zuivere stad is.  

Wat ze overhielden was zwart poeder. We konden het niet zomaar weggooien, vertelde Daan Roosengaarde. In een circulaire economie bestaat er geen afval. Wat de ene overhoudt is grondstof of voedsel voor de ander. Na de analyse bleek dat het smog-poeder voor 42% uit koolstof bleek te bestaan. Hij had onthouden dat als je koolstofatomen onder een hoge druk houdt, je diamanten bekomt. Diamanten blijken te lastig zijn om te maken, maar ze zijn er wel in gelukt om de koolstof te doen kristaliseren. Wat uit de lucht wordt gefilterd wordt uiteindelijk gebruikt voor ringen en oorbellen. Eén ring staat voor 1000 m³ propere lucht. Op die manier gebeurde er iets interessant: het afval werd de ‘enabler’, de ‘empowerer’. De innovatie gebeurde niet alleen op technisch gebied, maar ook op sociaal vlak wanneer de mensen schone lucht in vorm van juwelen aan elkaar geven.

Het afval dat overblijft na het filteren van de lucht.

Het afval wordt onder hoge druk samengedrukt en verwerkt in juwelen. 

Het laatste project dat hij besprak was waterlicht. Nederland ligt voor het grootste gedeelte onder water, maar veel mensen zijn er zich niet bewust van. In Amsterdam projecteerden ze hoe hoog het water zou komen als de zee zich zo ver zou strekken. Mensen kwamen samen en deelden hun verhalen van toen het mis ging en de dam brak en hun ideeën over de toekomst.

Afsluiten deed hij met de drie frustrerende fases bij vernieuwende ideeën. In de eerste fase wanneer je je idee presenteert zijn er altijd mensen die er afstand van nemen: ‘je kan dit niet doen’ of ‘het is niet mogelijk’ zeggen ze dan.  Bij de tweede fase wanneer je het prototype toont of een andere manier waarop je hen laat zien dat het wel mogelijk is, zeggen ze ‘de wetgeving staat dit niet toe, het is niet legaal’. Maar de meest frustrerende fase is de laatste, wanneer alles technisch is uitgewerkt en iedereen zijn goedkeuring heeft gegeven. Dan komen mensen dolenthousiast naar je toe en zeggen: ‘Dat is een goed idee! Waarom heb  je dit niet eerder gemaakt?’.

Bronnen

Fillmpje

Best Supid Videos. (2013). People Using The Escalator For The First Time. [Online Video]. 2 November 2013. Available from: https://www.youtube.com/watch?v=8EcuTijAkCA. [Accessed: 15 April 2016].

Afbeeldingen

De afbeeldingen zijn geschikt in volgorde van voorkomen.

Studio Roosegaarde, (2012), Lotus [ONLINE]. Available at:https://www.studioroosegaarde.net/project/lotus/photo/#lotus-dome [Accessed 3 April 2016].

Studio Roosegaarde, (2012), LOTUS DOME Turns House Of God Into A "Techno-Church" [ONLINE]. Available at: https://www.youtube.com/watch?v=7T-z2ibOfjM [Accessed 3 April 2016]

Studio Roosegaarde, (2014), Glowing Lines [ONLINE]. Available at:https://www.studioroosegaarde.net/project/smart-highway/photo/#smart-highway [Accessed 3 April 2016].

Studio Roosegaarde, (2014), Dynamic Paint [ONLINE]. Available at:https://www.studioroosegaarde.net/project/smart-highway/photo/#smart-highway [Accessed 3 April 2016].

Daan Roosegaarde & Heijmans, (2013), Sterrennacht [ONLINE]. Available at:http://www.nrc.nl/nieuws/2013/10/24/fietsen-over-de-sterrennacht-van-gogh-en-roosegaarde-smelten-samen [Accessed 3 April 2016].

Studio Roosegaarde, (2014), Van Gogh path [ONLINE]. Available at:https://www.studioroosegaarde.net/project/smart-highway/photo/#van-gogh-path [Accessed 3 April 2016].

Studio Roosegaarde, (2013), Ja, maar-stoel [ONLINE]. Available at: http://www.cyrielkortleven.com/wp-content/uploads/2014/04/Screen-Shot-2014-04-08-at-20.36.57.png [Accessed 3 April 2016].

Studio Roosegaarde, (2015), Smog Free Tower [ONLINE]. Available at:https://www.studioroosegaarde.net/project/smog-free-project/photo/#smog-free-project [Accessed 3 April 2016]

Studio Roosegaarde, (2015), Smog Free Project [ONLINE]. Available at:https://static.nrc.nl/spoetnik/files/2015/09/SmogFree-ProjectRoosegaarde6.jpg [Accessed 3 April 2016].

Studio Roosegaarde, (2015), Smog Free Jewellery [ONLINE]. Available at:https://www.studioroosegaarde.net/project/smog-free-project/photo/#smog-free-project [Accessed 3 April 2016].

Informatie

Studio Roosegaarde. (2012). TEDx 2011 Daan Roosegaarde: Using technology for poetry. [Online Video]. 6 March 2012. Available from: https://www.youtube.com/watch?v=pl_GJHvKo8Y. [Accessed: 4 April 2016].

Studio Roosegaarde. 2016. Projects. [ONLINE] Available at:https://www.studioroosegaarde.net/projects/#windlicht. [Accessed 4 April 2016].